در این دیر کهن ای دل نباشد جان شیون ها

که صاحب دیر خود داند رسوم پروریدن ها

خوشا آن مرغ لاهوتی که با آواز داوودی

بود در روضه ی رضوان همی اندر پریدن ها

غریق بحر وحدت را ز ساحل از چه می پرسی؟

که این دریا ندارد ساحل ای نادیده روشن ها

در این دریای پر درّ الهی و تهیدستی

چرا از خود نرستی ای گرفتار هریمن ها

زهفتم آسمان غیب بی عیب خدا بینم

گهرها ریخت کامروزم بشد هر دانه خرمن ها

منم آن تشنه ی دانش که گر دانش شود آتش

مرا اندر دل آتش همی باشد نشیمن ها

همه عشق و همه شورم هم عیش و همه سورم

که از آیات قرآنی به جانم هست مخزن ها

فروزان از فروغ آیتِ «الله نور»، ای دل

چه باکش گر ندارد شب پره یارای دیدن ها

بود مرد تمامی آن که از تن ها نشد تنها

به تنهایی بود تن ها و با تن ها بود تنها

دل دانا، حسن! آن بیت معموری ست کاندر وی

خدا دارد نظرها و ملایک راست مسکن ها

و سپاس مخصوص آن خدایی است که اگر بندگانش را از درک و شناخت سپاسش، در مقابل خیر واحسان و مهربانی و دلسوزی هایی که پشت سر هم به آنان می داده و از بخشش های پیوسته ای که بر آنها کامل ساخته محروم می نمود، بی تردید از تمام نیکی ها و نعمت های الهی، استفاده می نمودند و هیچ نوع شکر و سپاسی را به جا نمی آوردند و در رزق و روزی هایش گشایش می بافتند و قدردانی و شکرگزاری نمی کردند و اگر آنها این چنین می بودند( که هیچ نوع احساسی برای شکر و سپاس در برابر نعمت های الهی نداشتند) قطعا از شأن و مقام انسانی خارج گشته و به مرز حیوانیت سقوط می کردند و چنان می بودند که در آیات آشکار قرآن از آنها چنین تعریف کرده: این ناسپاسان جز به چارپایان نمانند و بلکه از آنها هم پایین تر و گمراه ترند.

راه های خداشناسی

اول: آفرینش جهان: خلقت را آغاز کرد و موجودات را بیافرید، بدون نیاز به فکر و اندیشه ای ، یا استفاده از تجربه ای ، بی آنکه حرکتی ایجاد کندو یا تصمیمی مضطرب در او راه داشته باشد. برای پدید آمدن موجودات، وقت مناسبی قرار داد، و موجودات گوناگون را هماهنگ کرد و در هرکدام غریزه ی خاص خودش را قرار داد و غرائز را همراه آنان گردانید. خدا پیش از آن که موجودات را بیافریند. از تمام جزییات و جوانب آنها آگاهی داشت و حدود وپایان آنها را می دانست و از اسرار درون و بیرون پدیده ها آشنا بود. سپس خدای سبحان طبقات فضا را شکافت و اطراف آن را باز کردو هوای به آسمان و زمین راه یافته را آفرید. و در آن آبی روان ساخت، آبی که امواج متلاطم آن شکننده بود، که یکی بر دیگری می نشست، آب را بر بادی طوفانی و شکننده نهاد و باد را به بازگرداندن آن فرمان داد و به نگهداری آب مسلط ساخت و حدّ و مرز آن را به خوبی تعیین فرمود. فضا در زیر تند باد آب بر بالای آن در حرکت بود. سپس خدای سبحان طوفانی برانگیخت که آب را متلاطم ساخت و امواج آب را پی در پی در هم کوبید.

طوفان به شدت وزید و از نقطه ای دور دوباره آغاز شد. سپس به طوفان امر کرد تا امواج دریاها را به هر سو روان کند و بر هم کوبدو با همان شدت که در فضا وزیدن داشت. بر امواج آبها حمله ور گردد از اول آن بر می داشت و به آخرش می ریخت. و آب های ساکن را به امواج سرکش برگرداند. تا آنجا که آب ها روی هم قرار گرفتند و چون قله های بلند کوه ها بالا آمدند. امواج تند کف های برآمده از آب ها را در هوای باز و فضای گسترده بالا برد، که از آن هفت آسمان را پدید آورد.

آسمان پایین را چون موج مهار شده و آسمان های بالا را مانند سقفی استوار و بلند قرار داد، بی آن که نیازمند به ستونی باشد یا میخ هایی که آنها را استوار کند. آنگاه فضای آسمان پایین را به وسیله ی نور ستارگان درخشنده زینت بخشید و در آن چراغی روشنایی بخش (خورشید) و ماهی درخشان، به حرکت در آورد که همواره در مدار فلکی گردنده و برقرار و سقفی متحرک و صفحه ای بی قرار، به گردش خود ادامه دهند.

آن گاه زندگی او را در زمان تعیین شده مقدر فرمود و برایش پایان معینی قرار داد که با روز و لحظات عمرش به سوی آن قدم بر می دارد، و با سپری کردن سال های روزگارش به آن نزدیک می شود، تا وقتی که به آخرین مرحله زندگیش رسید و پیمانه عمرش لبریز شد جانش را می گیرد و به سوی آن چیزهایی که او را بدان فراخوانده از فراوانی پاداش و رحمت الهی ، یا از ترسناکی کیفر و مجازاتش راهی می کند تا به آنان که در کارهایش خیلی بدو نادرست ظاهر شدندمجازات دهد و به آنهایی که نیک و زیبا درخشیدند و حق بندگی را ادا نمودند، نیکی و زیبایی ها نماید. همه ی کیفرها و پاداش های نیکو، از عدالت اوست، نام هایش مقدس و پاک و منزّه از هر عیب و نقص است و نعمت هایش پی در پی بر بندگان سرازیر می شود، و کسی را نرسد که او را از کرده اش باز پرسد، (چون در تمام تدبیر و کارهایش حکمت و مصلحت وجود داردو بهتر از هر کس صلاح او را می داند) در حالی که از کارهای همه انسان ها پرسش می شود(که چرا چنین و یا چنان کرددی، چون از هر جهت نقص و کمبودها دارد.)

توبه. انگیزه دیگری که برای نیایش ذکر شده است اظهار ندامت و توبه است. هر دینی رعایت هنجارهایی رفتاری و همچنین آیین­ ها و اعمال خاصی را از پیروان خود انتظار دارد. در صورتی درونی شدن این هنجارها و انتظارات، نقض آنها موجب احساس آزار دهندة گناه در فرد می­ شود . در این حالت اعتراف به خطای خود در برابر امر قدسی و اعلام تصمیم خود برای پایبندی به آنچه که او انتظار دارد راه رهایی از این احساس است. قالا ربنا ظلمنا أنفسنا وإن لم تغفر لنا وترحمنا لنكونن من الخاسرين

شفاعت. در گونة دیگری از نیایش ­ها نیایشگر مانند دعای التماسی از نیروی قدسی مخاطب خود طلب کمک، خیر و رحمت می­کند اما نه برای خود بلکه برای دیگری. در روانشناسی دین این نوع نیایش دعای شفیعانه intercessory نامیده شده است و تحقیق مشهوری نیز درباره تأثیر آن انجام شده است که در آینده گزارش خواهد شد.

شکر. شکر گزاری بسط یک آموزة اخلاقی بسیار رایج به قلمرو دین و رابطه با نیروهای قدسی مورد باور است. دینداران عموماً بر این باورند که هر خیر و نیکی­ ای که به آنها می­ رسد و هر اتفاق مساعدی که در زندگی آنها رخ می­ دهد نتیجه عنایت خاص نیروهای قدسی به آنهاست. بنابراین باید آنها را سپاس گفت. پس در این نوع نیایش نیایشگر نیروی قدسی مورد باور خویش را به خاطر موهبت­های که به او ارزانی داشته است شکر می­ گوید، بنابراین این نیایش شکرانه Thanksgiving یا نیایش شاکرانه نامیده شده است. همانطور که در ادامه خواهد آمد شکرگزاری مورد توجه خاص روانشناسان بویژه روانشاسان مثبت گرا بوده است.

منم که دیده به دیدار دوست کردم باز

چه شکر گویمت این کارساز بنده نواز

حمد و تسبیح. در این نوع نیایش خود نیایشگر، علائق و نیازهای او مطرح نیست. نیایشگر تنها به توصیف ادراک خود از هیبت، عظمت و زیبایی معبودش و حیرت و شیفتگی­ اش در برابر او می­ پردازد. خواندن این آیات قرآن مثالی برای این نیایش خواهد بود: تَبَارَكَ الَّذِي بِيَدِهِ الْمُلْكُ وَهُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ الَّذِي خَلَقَ الْمَوْتَ وَالْحَيَاةَ لِيَبْلُوَكُمْ أَيُّكُمْ أَحْسَنُ عَمَلًا وَهُوَ الْعَزِيزُ الْغَفُورُ، لَّذِي خَلَقَ سَبْعَ سَمَاوَاتٍ طِبَاقًا مَّا تَرَى فِي خَلْقِ الرَّحْمَنِ مِن تَفَاوُتٍ فَارْجِعِ الْبَصَرَ هَلْ تَرَى مِن فُطُورٍ

اقتباس از مطالب وبلاگ استاد بزرگوار دکتر میرانی لینک های وبلاگ و کانال تلگرامی ایشان:

http://psychologyphilosophy.blogfa.com/post/15

https://telegram.me/philosophicalpsychology/

نهم : محبت دو نفر است که با هم در یک علت شریک اند و معلول یک علت ، و مصنوع یک صانع اند، مثل محبت برادران با یکدیگر و محبت شاگردان یک معلم با هم .

 و این سبب محبت خویشان است با یکدیگر .و هر چه سبب نزدیکتر است محبت بیشتر است.و از این جهت محبت برادران بیشتر است از محبت عموزادگان. و هر که خدا را شناخت و همه موجودات را منسوب به او دانست و ربط خاصی که میان خدا و مخلوقات است یافت، با همه موجودات محبت می رساند از جهت شرکت در آفرینش.

و بسا باشد که در میان دو نفر بیشتر اسباب محبّت هم رسد. و به این سبب، محبت زیاد می شود. و گاه است در یک طرف، بعضی اسباب محبت هست و در یک طرف دیگر نیست. و به این جهت دوستی از یک طرف است.

و مخف نماند که اکثر اقسام محبت که مذکور شد فطری و طبیعی است و به اختیار آدمی نیست و احتیاج به کسب و تحصیل ندارد،

دین و شناخت خدا:

سرآغاز دین، خداشناسی است؛ و کمال شناخت خدا ، باور داشتن او؛ و کمال باور داشتن خدا، شهادت به یگانگی اوست، و کمال توحید «شهادت بر یگانگی خدا» ، اخلاص، و کمال اخلاص، خدا را از صفات مخلوقات جدا کردن است؛ زیرا هر صفتی نشان می   دهد که غیر از موصوف، و هر موصوفی گواهی می دهد که غیر از صفت است؛ پس کسی که خدا را با صفت مخلوقات تعریف کند او را به چیزی نزدیک کرده، و با نزدیک کردن خدا به چیزی، دو خدا مطرح شده ، و با طرح شدن دو خدا اجزایی برای او تصور نموده، و با تصور اجزا برای خدا او را نشناخته است.

و کسی که خدا را نشناسد به سوی او اشاره می کند و هر کس به سوی خدا اشاره کند او را محدود کرده، به شمارش آورد. و آن کسی که بگوید «خدادر چیست؟ » او را در جز دیگری پنداشته است و کسی که بپرسد «خدا برروی چه چیزی قرار دارد؟» به تحقیق جایی را خالی از او در نظر گرفته است. در صورتی که خدا همواره بوده و از چیزی به وجود نیامده است. با همه چیز هست، نه اینکه همنشین آنان باشد و با همه چیز فرق دارد نه اینکه از آنان جدا و بیگانه باشد. انجام دهنده ی همه ی کارهاست، بدون حرکت و ابزار و وسیله . بیناست حتی د رآن هنگام که پدیده ای وجود نداشت، یگانه و تنهاست، زیرا کسی نبوده تا با او انس گیرد و یا از فقدانش وحشت کند.

(در یادداشت روانشناسی نیایش 1، نیایش التماسی و مجذوبانه توصیف شد)

انگیزه دیگر نیایش در اکثر سنت­های دینی تجربه حضور الهی  و احساس ارتباط با خداوند است. نیایش برخاسته از این انگیزه را نیایش مراقبه وارMeditative  نامیده­ اند. آرگایل میگوید این نیایش کمتر از انواع دیگر رایج است اما قوی­ترین تأثیر را بر نیایشگر دارد. به باور کول، این نیایش موجب تغییر در ادراک و آگاهی شخص می­شود. پولوما و پندلتون در تحقیقی تجربی که 590 شرکت کننده بالغ داشت به این نتیجه رسیدند نیایش مراقبه­ای مهمترین پیش­بینی کننده احساس «تجربه نیایش» است. منظور آنها از «تجربه نیایش» کسب این حالات است: الهام یافتن برای انجام کاری، کسب بینش عمیق درباره حقایق دینی، استجابت دعا، احساس حضور خداوند و احساس سعادت و آرامش عمیق. به باور آنها تجربه نیایش خود پیش­بینی کننده مناسبی برای سعادت وجودی است یعنی برخورداری از معنا، هدف و شادمانی در زندگی، رضایت از زندگی و رضایت دینی.(آرگایل، 2000)

انگیزه دیگری که برای نیایش ذکر شده است، اطاعت از امر خداوند یا موجودات قدسی است. (کول، 2011) نیایش برخاسته از این انگیزه بیشتر همان نیایش آیینی است یعنی نیایشی که مرجع دینی (متون مقدس، بنیانگذار دین یا روحانیت) از مؤمنان انتظار دارند و ترک آن را گناه یا حتی نشانه خروج از دین می­دانند. این نیایش به این دلیل آیینی خوانده می­شود که شرایط مختلف زمانی، مکانی و جسمانی، کلماتی که شخص باید بگوید و حرکاتی که در حین نیایش انجام گیرد توسط مرجع دینی تعیین شده است و شخص حق ابتکار چندانی در انجام آن ندارد.  آرگایل می­گوید گرچه در این نوع نیایش کیفیت خودجوشی و انگیختگی از دست می­رود اما تکرار عبارات مقدس و آشنا می­تواند نیروی هیجانی زیادی در شخص برانگیزد.(آرگایل، 2000) در اسلام نمازهای پنجگانه، نماز جماعت، نماز آیات، نماز جمعه و…را می­توان نیایش آیینی دانست. همچنین مراسم حج را نیز باید در شمار نیایش­های آیینی دانست.

http://psychologyphilosophy.blogfa.com/post/13

https://telegram.me/philosophicalpsychology/

با تواناییش جهان آفرینش را پدید آورد که هیچ مخلوقی سابقه نداشت و آنها را بر طبق اراده ی خود به وجودآورد بدون آنچه مادّه و صورتی از قبل داشته باشند، آنگاه همه را در مسیر ارداده اش راهی نمود و در راه محبت و عشق خود آنها را برانگیخت، قدرت آن را ندارند آنچه را که خدا بر آنان مقدم داشته به تأخیر بیاندازند و نمی توانند چیزی را که خدا در مورد آنان به تأخیر انداخته جلو بکشند و بر هرجانداری از مخلوقات، غذا و روزی معین و تقسیم شده ای قرار داد که هیچ کاهنده ای نمی تواند از روزی کسی که خدا افزایش داده ، بکاهد ، هیچ افزاینده ای نمی تواند کم داده های خدا را افزایش دهد .

ششم: محبت کسی با دیگری که میان ایشان در بعضی مواضع اجتماع و الفت حاصل شده مثل سفرهای دور و دراز و کشتی نشستن و امثال اینها.

و این یکی از حکمت های امر به نماز جمعه و جماعت و عید است، زیرا افتو اجتماع در این مواقع با نیت خالص، سبب حصول انس و محبت با یکدیگر می گردد.

هفتم: محبت آدمی با یکدیگر که مناسبت ظاهریّه در میان ایشان است، چون محبّت طفل با طفل و پیر یا پیر و تاجر و امثال اینها.

هشتم: محبتّ هر علتی از برای معلول خود. و محبت هر صانعی از برای مصنوع خود ، و محبت معلول و مصنوع از برای علت و صانع خود.

پس معلول و مصنوع ، علت و صانع را دوست دارد، از آنجا که آن را اصل خود و به منزله ی کل خود می بیند.

پس بالاترین اقسام محبت، محبتی است که خداوند عالم نسبت به بندگان خود دارد و بعد از آن محبتی است که اهل معرفت از بندگان او نسبت به آن جناب دارند.

و آن نیز یک سبب است در محبت پدر و مادر از برای فرزند و محبت فرزند از برای پدر و مادر زیرا ایشان سبب ظاهری وجود فرزندند و پدر فرزند را به منزله ی خود می بیند و او نسخه ی خود می پندارد که طبیعت از صورت او به صورت فرزند نقل نموده. و از این جهت هر کمالی که از برای خود می خواهد بالاتر از آن را از برای فرزند خود می طلبد.

یک سبب محبت میان معلم و شاگرد همین است، زیرا معلم سبب حیات روحانی متعلم است و صورت انسانیه حقیقیه را معلم به او افاضاضه نموده. پس معلم والد روحانی متعلم است.

و در حدیث وارد است که « پدران تو سه نفرند: یکی آنکه تو را متولد کرده و آنکه تو را تعلیم داده و آنکه دخترش را به تو تزویج کرده. و بهترین این سه پدر ، آن است که تو را تعلم نموده .»

«از اسکندر ذوالقرنین پرسیدند که پدرت را دوست تر داری با معلمت را؟ گفت: معلم را ، زیرا که سبب حیات باقی من است و پدر سبب حیات فانی»

و حضرت امیرالمؤنین علیه السلام فرمودند : « هر که تعلیم حرفی به من نمود مرا بنده ی خود کرده است.»

چهارم: کسی چیزی را دوست داشته باشد به جهت ذات آن چیز و خود آن، بدون اینکه به سوای ذات او منظوری داشته. بلکه منظور و مقصود، همان خود او باشد و بس.

و این محبت حقیقی است که اعتماد به او می شاید مثل محبت جمال و حسن، زیرا حسن وجمال به خودی خود محبوبند و ادراک آنها عین لذّت است.

و حضرت پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم را شکفتگی و نشاط از دیدن سبزه و آب جاری روی می داد و هر طبع مستقیم و قلب سلیمی از تماشای گل و غنچه و لاله و شکوفه و مرغان خوش رنگ و آب، لذت می یابد و آنها را دوست دارد. بلکه بسا باشد که غم های خود را به آنها تسلّی می دهد بدون اینکه قصد حظّی دیگر از اینها داشته باشد.

و بدان که حسن و جمال، تخصیص ندارد به چیزی که به چشم دیده شود، زیرا می بینیم که می گویند: این آواز حسن است. و حال آنکه آن را به چشم نمی توان دید. و همچنین اختصاص ندارد به چیزی که به حواس ظاهره ادراک آن توان کرد. بلکه می گویند : فلان خلق، حسن است. و فلان علم حسن است. و هیچ یک را به حسّ ظاهره درک نمی توان نمود. بلکه حسن اینها و امثال اینها به عقل ادراک می شود. و آدمی بالطبع به آنها و صاحب آنها محبّت دارد.

پنجم : محبت میان دو نفر که مناسبت معنویّه چنهانی با یکدیگر داشته باشند گو هیچ یک به وجه مناسبت بر نخورند. و بسیار می شود که دو کس یکدیگر را به نهایت دوست می دارند بدون ملاحظه جمالی یا طمع جاه و مالی، بلکه به مجرّد مناسبت ارواح ایشان است.

عجز انسان از شناخت ذات خدا:

سپاس خداوندی را که سخنوران از ستودن او عاجزند و حسابگران از شمارش نعمت های او ناتوان و تلاش گران از ادای حق او درمانده اند. خدایی که افکار ژرف اندیش ، ذات او را درک نمی کنند و دست غواصان دریای علوم به او نخواهد رسید. پروردگار که برای صفا او حد و مرزی وچود ندارد و تعریف کاملی نمی توان یافت و برای خدا وقتی معین و سرآمدی مشخث نمی توان تعیین کرد. مخلوقات را با قدرت خود آفرید، و با رحمت خود بادها را به حرکت در آ<رد و به وسیله ی کوه ها اضطراب و لرزش زمین را به آرامش تبدیل کرد.

شکر و سپاس مخصوص آن خدایی است که سرچشمه و آغاز فیض وجود است که قبل از او کسی نبوده، و آخر است بی آنکه پس از او ، آخری باشد.

آن خدایی که چشم بینندگان از دیدنش ناتوانند، ذهن و اندیشه وصف کنندگان از شناساندن وتوصیف کردنش عاجزند.

بدان که محبت ممکن نمی شود مگر به سببی از اسباب، و نظر به اینکه از برای آن ، اسباب بسیار و علّت های مختلفه است، پس به این جهت دوستی نیز به اقسام بسیار منقسم می شود:

اوّل : محبت انسان وجود و بقای خود را. و آن اشدّ اقسام محبّت و اقوای همه است، زیرا محبت چیزی، حاصل نمی شود مگر به سبب ملایمت آن چیز با طبع، و معرفت آن و اتّحاد میان محبّ و محبوب. و شکّی نیست که هیچ چیز ملایم و موافق تر به کسی از خود او نیست و معرفت او به هیچ چیز اقوی از معرفت خود نیست. و اتحاد میان هیچ دو چیز بیشتر از اتحاد میان آدمی و خودش نیست.

و مخفی نماند که یک سبب محبت اولاد نیز راجع به این قسم است،یعنی: به جهت محبت بقای خود است، زیرا می بینیم که آدمی فرزند خود را دوست دارد و به جهت او متحمل مشقتهای بی حد می شود، اگر چه نفعی و لذتی از آن فرزند به او نرسد. و این به جهت آن است که هر کسی فرزند را خلیفه و چانشین خود در وجود می داند و چنین می داند که بقای فرزند، نوع بقایی است از برای خود او. پس به جهت محبت مفرطی که به بقای خود دارد و از بقای دائمی خود قزع طمع کرده است آن کسی را که قاددم مقام بقای خود است نیز دوست دارد.

و همچنین یک باعث محبت خویشان و اقربا و قبیله و عشیره نیز محبت کمال خود است، چون خود را به واسطه ایشان عزیز و قوی می یابد زیرا که عشیره ی آدمی به منزله ی بال و پراوست.

دوم : محبت داشتن به غیر خود است به سبب حصول لذت جسمیه حیوانیه از آن. مثل دوستی زن و مرد. این نوع از محبت ، زود هم می رسد و زود هم تمام می شود، زیرا به استیفای آن لذت، محبت زایل می گردد و پست ترین و ضعیف ترین مراتب محبت است.

سوم: محبت آدمی به غیر است به جهت احسان و نفع که از او عاید می شود، چون انسان بنده ی احسان است و طبع هر کسی بر این مجبول است که هر که احسان به او می کند او را دوست داشته باشد. و با هر که بدی به او می نماید او را دشمن داشته باشد.

و از این جهت حضرت پیغمبر صلی الله علیه و آله وسلم فرمود:

«خدایا مگردان از برای فاجری بر من احسان و نعمتی که به این سبب دل من او را دوست داشته باشد.»

از اصفهان به قم می رفت صدای آهنگ مبتذلی که راننده گوش می کردجلال رو آزار می داد. رفت و با خوشرویی به راننده گفت: اگر امکان داره یا نوار رو خاموش کنید، یا برای خودتون بذارین

راننده با تمسخر گفت: اگه ناراحتی می تونی پیاده شی!

جلال رفت توی فکر، هوای سرد و بیابان تاریک و…. قصد کرد وجدان خفته راننده رو بیدار کنه.

این بار به راننده گفت: اگه خاموش نکنی پیاده می شم.

راننده هم نه کم گذاشت و نه زیاد پدال ترمز رو فشار داد و ایستاد و گفت بفرما.

جلال پیاده شد.

اتوبوس هنوز خیلی دور نشده بود که ایستاد! همینکه جلال به اتوبوس رسید راننده به جلال گفت: بیا بالا جوون نوار رو خاموش کردم.

وقتی سال ها بعد خبر شهادت جلال رو به آیت الله بهاءالدینی دادن ایشون در حالی که به عکسش نگاه می کرد فرمود :

امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف از من یه سرباز خواست من هم صاحب این عکس رو معرفی کردم.

برای مأموریتی به شهر حلبچه رفته بودیم. در حال نوشتن خاطره بودم که خودکارم تمام شد.

در یکی از خرابه ها مدادی پیدا کردم و به نوشتن ادامه دادم.

لحظاتی بعد با ماشین به طرف مقصد بعدی حرکت کردیم. هنوز در حال نوشتن بودم که حاج حسین پرسید: فلانی چکار می کنی؟

گفتم : با مدادی که پیدا کردم خاطره می نویسم.

ناگهان پاش رو گذاشت روی ترمز و گفت: برو مداد مردم رو بذار و برگرد.

مال مردم ، مال مردم است

عراقی، ایرانی نداره. اون روز ایشان درس بزرگی به من دادند.

انگیزه نیایش
روانشناسان دین نیایش های دینداران را از ابعاد گوناگون طبقه بندی کرده اند. اما مهمترین ملاک این طبقه بندی ها انگیزه نیایشگر است. آنها با توجه به انگیزه های افراد از دعا و نیایش این گونه های نیایش را از هم متمایز کرده اند:
اول، نیایش التماسی petitionary ، یعنی نیایشی که در آن که شخص آرزوها و نیازهای خاص خود را با معبود در میان می گذارد، و برای خود از خدا چیزی می طلبد . از نظر روانشناسان دین این نوع نیایش رایج ترین نوع نیایش است.
نیایش التماسی به ویژه در موقعیت های که شخص دچار فشار روانی می شود صورت می گیرد. چون دعا رایج ترین روش دینی مقابله با استرس است و باور به کارسازی آن در این زمینه بسیار گسترده است.
استوفردر تحقیقی نشان می دهد که در مواجهه با تنگناها و بحرانهای شدید زندگی افراد بی ایمان بسیار اندک هستند. میشل آرگایل نیز بر این باور است که افرادی که خیلی بیمار یا در معرض خطر نومیدی هستند بسیار بیشتر دعا می کنند. بنابراین می توان گفت تسکین فشار روانی و غلبه بر مشکلات و موانع بیرونی رایج ترین انگیزه انسانها در نیایش است. جالب آنجاست که قرآن این واقعیت روانشناختی را به دو صورت تجویزی و توصیفی بیان کرده است. در آیه «آگاه باشيد، تنها با ياد خدا دلها آرامش مى‏يابد!» (الرعد، 28) نیایش به عنوان تسکین دهنده فشار روانی تجویز و توصیه شده است. اما آیه بیانگر این واقعیت روانشناختی است که انسان هنگام مواجه شدن با تنش به نیایش روی می آورد « هنگامى كه انسان را زيانى رسد، پروردگار خود را مى‏ خواند و بسوى او باز مى گردد؛ امّا هنگامى كه نعمتى از خود به او عطا كند، آنچه را به خاطر آن قبلاً خدا را مى خواند از ياد مى‏ برد».( الزمر 8؛ همچنین الزمر 49 و الروم 33)

دوم، نیایش محاوره ایcolloquial. صمیمیت و مشاورت انگیزه دیگری که روانشناسان برای نیایش ذکر کرده اند. نیایش برخاسته از این انگیزه ها با توجه به لحن و کلماتی که نیایشگر به کار می برد نیایش محاوره ای نامیده شده است. اما من ترجیح می دهم آن را نیاش مجذوبانه، محبانه یا صمیمانه بنامم. در این نیاش شخص با زبان روزمره خود با خدا صحبت کرده و در تصمیم گیری هایش از او یاری می جوید. در این نیایش احساس نزدیکی با خداوند زیاد است. شخص با خدا مانند یک دوست صمیمی، حکیم و بسیار خیرخواه و یاریگر سخن گفته و مطمئن است که خدا به او پاسخ می دهد. ادبیات عرفانی فارسی سرشار از این نیایش هاست که بسیار ساده و در عین حال دل انگیز هستند. مشهورترین آن نیایش شبان در داستان موسی و شبان مثنوی معنوی است.

https://telegram.me/philosophicalpsychology/

http://psychologyphilosophy.blogfa.com/post/13

اقتباس از مطالب وبلاگ استاد بزرگوار دکتر میرانی

حقیقت نیایش در درون انسان صورت می گیرد. بنابراین نیایش یکی از روانشناختی ترین پدیده های دینی است. هیچ رفتار دینی دیگری نیز به اندازه نیایش نمی تواند نهانی و بنابراین برای سنجش و ارزیابی دشوار باشد. مطالعه روانشناختی نیایش دو موضوع اصلی دارد. موضوع اول که به تعیین و تعریف گونه¬های نیایش نیز منجر می شود انگیزهای انسان نیایشگر است. موضوع دوم مطالعه روانشناختی نیایش پیامدهای ذهنی و درون روانی نیایش است یعنی تغییراتی که در نتیجه دعا در ذهن و روان نیایشگر وی می دهد.
در ادامه و یادداشتهای بعدی انگیزه های گوناگون را به اختصار توصیف خواهم نمود اما دوست دارم پیش از آن سخنی زیبا از عارفی مسلمان نقل کنم
ابوالقاسم قشیری سه باب از کتاب ارجمند رساله قشیریه را به اشکال گوناگون نیایش اختصاص داده و از سهل عبدالله نقل می کند که « خدای تعالی خلق را بیافرید گفت با من راز گویید، و اگر راز نگویید به من نگرید و اگر این نکنیداز من بشنوید و اگر این نکنید بر درگاه من باشید و اگر این همه نکنید حاجت خواهید از من.»

 https://telegram.me/philosophicalpsychology/

http://psychologyphilosophy.blogfa.com/post/13