توبه. انگیزه دیگری که برای نیایش ذکر شده است اظهار ندامت و توبه است. هر دینی رعایت هنجارهایی رفتاری و همچنین آیین ها و اعمال خاصی را از پیروان خود انتظار دارد. در صورتی درونی شدن این هنجارها و انتظارات، نقض آنها موجب احساس آزار دهندة گناه در فرد می شود . در این حالت اعتراف به خطای خود در برابر امر قدسی و اعلام تصمیم خود برای پایبندی به آنچه که او انتظار دارد راه رهایی از این احساس است. قالا ربنا ظلمنا أنفسنا وإن لم تغفر لنا وترحمنا لنكونن من الخاسرين
شفاعت. در گونة دیگری از نیایش ها نیایشگر مانند دعای التماسی از نیروی قدسی مخاطب خود طلب کمک، خیر و رحمت میکند اما نه برای خود بلکه برای دیگری. در روانشناسی دین این نوع نیایش دعای شفیعانه intercessory نامیده شده است و تحقیق مشهوری نیز درباره تأثیر آن انجام شده است که در آینده گزارش خواهد شد.
شکر. شکر گزاری بسط یک آموزة اخلاقی بسیار رایج به قلمرو دین و رابطه با نیروهای قدسی مورد باور است. دینداران عموماً بر این باورند که هر خیر و نیکی ای که به آنها می رسد و هر اتفاق مساعدی که در زندگی آنها رخ می دهد نتیجه عنایت خاص نیروهای قدسی به آنهاست. بنابراین باید آنها را سپاس گفت. پس در این نوع نیایش نیایشگر نیروی قدسی مورد باور خویش را به خاطر موهبتهای که به او ارزانی داشته است شکر می گوید، بنابراین این نیایش شکرانه Thanksgiving یا نیایش شاکرانه نامیده شده است. همانطور که در ادامه خواهد آمد شکرگزاری مورد توجه خاص روانشناسان بویژه روانشاسان مثبت گرا بوده است.
منم که دیده به دیدار دوست کردم باز
چه شکر گویمت این کارساز بنده نواز
حمد و تسبیح. در این نوع نیایش خود نیایشگر، علائق و نیازهای او مطرح نیست. نیایشگر تنها به توصیف ادراک خود از هیبت، عظمت و زیبایی معبودش و حیرت و شیفتگی اش در برابر او می پردازد. خواندن این آیات قرآن مثالی برای این نیایش خواهد بود: تَبَارَكَ الَّذِي بِيَدِهِ الْمُلْكُ وَهُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ الَّذِي خَلَقَ الْمَوْتَ وَالْحَيَاةَ لِيَبْلُوَكُمْ أَيُّكُمْ أَحْسَنُ عَمَلًا وَهُوَ الْعَزِيزُ الْغَفُورُ، لَّذِي خَلَقَ سَبْعَ سَمَاوَاتٍ طِبَاقًا مَّا تَرَى فِي خَلْقِ الرَّحْمَنِ مِن تَفَاوُتٍ فَارْجِعِ الْبَصَرَ هَلْ تَرَى مِن فُطُورٍ
اقتباس از مطالب وبلاگ استاد بزرگوار دکتر میرانی لینک های وبلاگ و کانال تلگرامی ایشان:
http://psychologyphilosophy.blogfa.com/post/15
