امام صادق علیه السلام فرمود:

« در خانه ای که خوانندگی (غنا) می شود، از نزول بلاها دردناک ایمن نیست ، دعا مستجاب نمی شود، فرشتگان نازل نمی شوند و خدای متعال از اهل خانه اعراض کرده و روی رحمت برگردانیده است.»

از ثامن الائمه علیه السلام سؤال شد: «چرا خداوند از خلق در حجاب است؟ در جواب فرمود : « حجاب از بسیاری گناهان مردم است.» پس حجابی جز گناه نیست.

سعدی حجاب نیست تو آیینه پاک دار

زنگار خورده ، چون بنماید جمال دوست؟

عاقل را اشاره کافی است. از سلیمان نبی علیه السلام روایت است که به مردم می فرمود: « مواظب واردات و صادرات دهن خودتان باشید.»

انسان بیدار همواره کشیک نفس می کشد، پاسبان حرم دل است ، واردات و صادرات دهان خود را می پاید و دار هستی را کارخانه ای بزرگ می یابد که با کارگران بی شمار دست هم گرفته در کارند تا انسان بسازند و از عالمی تحویل به عالم دیگر دهند.

آری، عالم کارخانه ی آدم سازی است. مروّت و شرط انصاف نباشد که کفران شود و جبران نشود، خسران شود.

تا دهن بسته نشد، دل باز نمی شود .

از سید کائنات صلی الله علیه و آله و سلم روایت است که : چون فرزندان و نوادگان آدم علیه السلام بسیار شدند، در نزد وی سخن می گفتند و وی ساکت بود. گفتند : ای پدر! چه شد شما را که سخن نمی گویی؟

گفت : ای فرزندان من ! چون خدای جل جلاله مرا از جوارش به بیرون فرستاد، با من عهد کرد و گفت: گفتارت را کم کند تا به جوار من برگردی.

همان طور که پایان شب سیه سپید است، چون آدمی از شب طبیعت به در رفت و از ظلمت تن رهایی یافت، به عالم نور می رسد و ربّ الفلق ، تاریکی را به نور می کشاند.

خوشا به حال آن که جز او به کسی توجه ندارد، سر جز به پیشگاه او نمی نهد، و خوردن، نوشتن، حرف زدن و سکوت او جز برای خدا نیست .

اگر بیمار شدی ، بدان که خدا از لطف عام و مصلحت کاملش در حوادث روزگار حالتی می دهد تا به اولیاءالله شبیه شوی و بگویی: «ربّ انّی مسّنی الضر و انت ارحم الراحمین » امید است که ظاهر و به باطن گراید و مجاز پل حقیقت شود که «هر کسی به قومی شبیه شد از آنان شمرده می شود.»

یکی از الطاف دوست این است که :

خلق را با تو چنین بدخو کنند

تا تو را ناچار زان سو کنند

آن که رو به سوی او آورده و با او خو کرده کمتر از کبوتر نباشد ، که عیسی علیه السلام به مصیبت زده ای گفت:

با پروردگارت چون کبوتر خو گرفته  باش که جوجگانش را سر می برند و از آنان نمی پرد؛ یعنی از آنان نمی برد و دور نمی شود.

صَمت خاموشی است، جوع گرسنگی، سَهَر بیداری، خلوت گوشه گیری و ذکر به دوام، همیشه به یاد حق بودن . در چهار اول « خیر الامور اوسطها» و در پنجمی خوشا آنان که دایم در نمازند.

الذین هم علی صلاتهم دائمون

خود را باش و دنیا را نکوهش مکن. آگاه باش تا خود را تباه نکنی. حیف است که به کاهلی بنشینی. میدانی که دل تا شکسته نشد بیت المعمور نمی گردد. و این شکسته از صدهزار درست بیشتر ارزد، بلکه به بها در نمی آید؛ زیرا که بهای آن خدای تعالی است. گنج غمش را دل شکسته بباید، و این گنج را هر کس نیابد و در دست هر کس نپاید.

جامی غم دوست را به عالم ندهی

با هر که نه دوست شرح این غم ندهی

مرغ غم او به حیله شد ما را رام

خاموش که مرغ رام را رم ندهی

مبادا خواجه غافل بخورد و غافل بخوابد که به قول عارف همه دان همدان باباطاهر عریان: هر آن کو غافله غافل خوره تیر .

در بندگی بایدنیک استوار و پایدار بود تا همه ی کارها و گفتارها جز نیایش و ستایش دادار نبود، که بی رنج گنج به دست نیاید.

راه، نیک هموار است و کار، سخت دشوار.

شیر مردان خوش به کارتن در دهند تا دشوارشان آسان گردد و کم کم سزاوار آستان دلستان گردند.

هر که جان به جانانه سپرد گوی نیک بختی را ببرد؛ و گرنه چند روزی چون دیگر جانوران بخورد و بمرد. آن که دیده به روی نیکوی دوست گشود، چشمش روشن بادا که:

دیده را فایده آنست که دلبر بیند

ور نبیند چه بود فایده بینایی را

خواب، خوراک، کار و زندگی را اندازه است، که در کم آن بیم تباهی است و در افزون آن ترس رسوایی. شکمِ تهی، رهزن شود، چنان که آکنده ی آن، که سیر ، گرسنه ی دیدار نمی شود و سیراب، تشنه ی دلدار نگردد. میانه روی مایه ی بلند پایگی ، ارجمندی و نیک بختی است. آنچه را که داور خرد دستور داد به جا آر و پاسخ درست برای پرسش خدایت فراهم کن. تنها از آفریدگارت شرم بدار نه از آفریده هایش. بگذار تا دیگران از تو رنگ بگیرندنه تو از آنان.

هر کس در هر پایه ای که هست، اگر رهزن است پشیزی نیارزد. بی پرده بگویم: مگسانند گرد شیرینی.

پیمانت را با خدا و پیغمبر سخت استوار کن و از ته دل بگو خدایا آمدم، گر کام تو بر نیامد آنگه گله کن.

چاره ای جز زیستن با مردم و راهی جز ساختن با آنان نیست؛ ولی دل را به دست دلدار ده و آزاد باش ، و سر را به پای دوست نه و شاد باش، دیده به درگاهش بدار تا چشم روشنت روشن تر شود. و دست امید به پیشگاهش بر، تا جان خرم خرم تر گردد. این بار است که قد برافراخت و چهره برافروخت و کار خود ساخت و خرمن ما بسوخت.

شوریدگان لب فرو بستند و دیده بدو دوختند، و خردمندان سر به گریبان سرگردانی فرو بردند و در دریای ژرف بی پایان هستی جز شکنج و گره آب ندیدند. آقای من ! بر خود ببال که گدای ره نشین آن شاهی، و از کسی منال که در سنگر استوار آن بنده پرور جهان پناهی؛ همان که دردها را درمان کند و تشنگان را سیراب، و خستگان را آسایش دهد و شوریدگان را نوازش کند و آوارگان را پناه دهد.

ندانم دوستم د رچه کار است؟

در شب سهر دارد یا نه ؟

سهرش در احیای سحر است یا افشای سَمَر؟

در اندیشه ی سرای جاویدان به کجا رسیده است؟

امروزش بهتر از دیروز است یا نه؟

گاهی آه آتش سوز دارد یا نه؟

وقتی، دیده ی اشکبار دارد یا نه؟

در حضور و مراقبت به سر می برد یا در جهل و غفلت؟

این گفتارم را چون حلقه در گوش می کند یا نه:

سرمایه راهرو حضور و ادب است

آنگاه یکی همت و دیگر طلب است

ناچار بود راهرو از این چار اصول

ورنه به مراد دل رسیدن عجب است

حبیبم! دغل دوستان گرفتارت نکنند!

مبادا روزانه با قرآن کریم که عهد خدای متعال است تجدید عهد نکنی!

خردمند پرهیزگار از مرگ هراس ندارد. مرگ او را زیان نرساند، بلکه سود دهد. گویم که نمرد، زنده تر شد.

امام باقر علوم پیامبران علیه السلام روایت فرموده از رسول خدا صلی الله علیه و آله که سؤال شد:

« چه کسی در میان مؤمنان از دیگران زیرک تر است»؟

در جواب فرمود:

«آن که به یاد مرگ بیشتر و در آمادگی برای آن شدیدتر است»

همه می روند و نمی دانند با خود چه می برند.

خنک آن که دفتر هستی اش را بگشود و از روزنامه ی کارهایش آگاه شد.

چون هر کسی کشته ی چند ساله ی زندگی اش هست. دل مردگان از مرگ هراس دارند و از کشتزار خود بیزارند، و زنده دلان از کشت خود سپاس گزارندو به پروردگار خود امیدوار.

حبیبم! اگر چه داروی دردها در دست تو است؛ ولی از آن که هر درد را درمان دهد درخواست دارم که دل پر دردی دهدت که جز داروی سوز و گذاز عطّار عشق درمانش نبود؛ که دل بی درد گوشت پاره ای سرد است؛ نه جان دارد نه جانان .

برادرم ! اگر درد داری، یکی از نام های شریف خداوند طبیب است.

به قول حافظ: عاشق که شد که یار به حالش نظر نکرد

ای خواجه درد نیست و گرنه طبیب هست

هر که درد دارد روزها کوکو می کند و شب ها هو هو .

گاهی در نماز و نیاز است و گاهی در سوز و گداز

با دردمندان باش اگر چه کم اند(و قلیل من عبادی الشکور)

شاید افرادی باشند که نگذارند دوست عزیزم به فکر خود باشد، یا اقتضای عصر اجازه نمی دهد، و یا آقا خیال می کند اگر خویشتن را دریابد چه خواهد شد؟

نه مزاحم کارت هست نه مانع بازارت . این که هستی و هر چه داری و البته هزار بار از آن بهتر خواهد شد، بلکه بالاتر و بالاتر ، باز هم بالاتر . این خداوند صادق الوعد است که می فرماید: «برای کسانی که نیکی کردند، نیکویی است و افزون از آن» ، و می فرماید: « هر چه بخواهند در آن جا دارند، و پیش ما [برای آنان] فزون تر هم هست. »

در کلام عرفا آمده است : بهترین ذکرها برای رهرو ، کلمه ی پاک و پاک کننده ی « لا اله الا الله » و درود روح انگیز و معطر « اللهم صلّ علی محمد و آل محمد » است .

انسان کاری مهم تر از خودسازی ندارد ، و ساختن هر چیز متناسب با همان است ؛ دیوار را سنگ و گل و انسان را علم و عمل .

انسان تا به لقاء الله نرسیده است به کمال مطلوبش نایل نشده .

بابا افضل را کلامی کامل در این باره است که : « عالم درختی است که ثمره ی او لقای خدای تعالی است »

اما نفس رهزن است و باید مراقب بود . حکیمان گفته اند که اگر نفس را مشغول نداری ، او تو را به خود مشغول می کند . باید از وساوس او در حذر بود و در تربیتش به صفات الهی و اخلاق ربوبی کوشید که :

هر کس که هوای کوی دلبر دارد          از سر بنهد هر آنچه در سر دارد

ورنه به هزار چله ار بنشیند                سودش ندهد که نفس کافر دارد

به سوی خدا برو . خدا جواد است و جود گدا می خواهد ، و چون خود او فرماید : « و گدا را مران » ، پس خود با سایل چگونه رفتار کند ؟ عارف رومی چه خوش گفته که : « چنان که گدا عاشق کریم است ، کریم هم عاشق گداست . » گدایی کن تا محتاج خلق نشوی .

پیشوایان دین فرمودند برای فرزند نام خوب بگذارید تا در بزرگی از نام خود شرمنده نباشد .

حضرت علی علیه السلام فرمودند : « فرزند برپدر حقی و پدر بر فرزند حقی دارد : حق پدر بر فرزند این است که پدر را در هر چیز جز در نافرمانی خداوند فرمان برد . و حق فرزند بر پدر این است که نام نیکو بر وی گذارد ، نیکو ادبش کند و قرآن یادش دهد . »

رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند : « خداوند تبارک و تعالی می فرماید : هر کسی که وضویش باطل شد و وضو نگرفت ، به من جفا کرده است . و کسی که وضویش باطل شد و وضو گرفت و دو رکعت نماز نخواند ، به من جفا کرده است ، و کسی که دو رکعت نماز بخواند و دعا نکند ، به من جفا کرده است ، و هر کسی که وضویش باطل شود و وضو بگیرد و دو رکعت نماز بخواند و از من چیزی بخواهد و او را اجابت نکنم ، به او جفا کرده ام و من پروردگار جفاکار نیستم  » .

اکنون که چنین اجر بزرگی در این عمل ساده نهفته است ، حیف است که کوتاهی شود .

پیری و جوانی چو شب و روز بر آمد             ما شب شد و روز آمد و بیدار نگشتیم

بد نوع پشم ها که رِشتیم و بد جنس تخم ها که کِشتیم .

خرما نتوان خورد ازین خار که کِشتیم            دیبا نتوان بافت ازین پشم که رِشتیم

چون از کشتزار خود بی خبرم ، آسوده می چرم . آه اگر از پس امروز بود فردایی !

هر که خاموش شد ، گویا شد . هر که چشم سر بست ، بینا شد . هر که گوش دل گشود ، دانا شد . هر که را حضور است ، نور است . هر که را مراقبت است ، سرور است ؛ چه این که کلید نیک بختی در مشت اوست و نگین پیروزی در انگشت او .

آقا می داند که خدای شافی برای هر درد ، درمان آفرید . قرآن مجید را ( شفاء لما فی الصّدور ) معرفی کرد . خویش را به قرآن عرضه کن که معیار صدق ، میزان عدل ، ملاک حق و شفای بیماری هاست .

دردی که موجب محرومیت از فیض می شود جز حبّ دنیا نیست .

از اَمل چشم پوش و در عمل کوش . مرد جست و جوی باش نه گفت و گوی . از دریا بخواه نه از جوی . از اضافه ی کلام چون زیاده طعام دست بدار . سبکبار باش نه سبکسر و سبکسار . خروس در سحر به ذکر قدوس سبوح در خروش است ، کم از خروس مباش . چون به خروش آمدی بدان که بهترین عطای دوست لقای اوست . مترصّد باش که :

گدایی گردد از یک جذبه شاهی                       به یک لحظه دهد کوهی به کاهی

گفته اند که سحر ، وقت مسافرت رهروان است و نسیم آن ، چون دم عیسوی علاج بیماران .

وقت سفر رسیده یعنی سحر رسیده                   بیدار باش بیدار قم أیّها المزمّل

یک نَفَس از نَفس ایمن مباش که دشمنی سخت رهزن و رهزنی سخت دشمن است . همواره در کمین است و اقتضای طبیعتش این است . از شهوت و از شهرت بپرهیز و از معاشر ناجنس ، به خصوص از نفس  بگریز که :

نخست موعظه پیر می فروش این است                                      که از معاشر ناجنس احتراز باید کرد

دایما طاهر باش ، به حال خویش ناظر باش و عیوب دیگران را ساتر باش . با همه مهربان باش و از همه گریزان باش ؛ یعنی با همه باش و بی همه باش . خداشناس باش ، در هر لباسی باش .

ببین تا چه اندازه به قرآن نزدیکی . رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند : « قرآن ، خوان نعمت خداست . » بنگر بهره ات از این سفره چه قدر است .

ولی الله اعظم ، امام اول علیه السلام به فرزندش محمد بن حنفیه اندرز کرد که :

« درجات بهشت به عدد آیات قرآن است و در رستاخیز به قاری قرآن گویند بخوان و بالا برو ، و بعد از پیامبران و صدیقین کسی در بهشت به مرتبه وی نیست .»

مواظب مراقب باش و مراقب حضور و عبادت ، تا عبدالله شوی و عندالله شوی و مشمول آیه کریمه ی « همانا پرهیزگاران در باغ ها و نهرهای بهشتی جای دارند * در جایگاه صدق نزد پادشاهی مقتدر » گردی .

مردی به آفتاب یمنی ، اویس قرنی گفت : « مرا اندرزی کن ! آن جناب گفت « فرار کن به سمت خدا » این کلام را از کتاب الله اقتباس کرد که حضرت نوح علیه السلام به مردم فرمود : « ففرّوا إالی الله »

الحمدلله نعمت بیداری یافتی که ندانم روی از چه تافتی و در بهار عمر به منای دوست شتافتی ؟

قربان حقیقتت که تا بیدار شدی در راه دیدار شدی .

با تضرّع و ادب در پیشگاه دوست بگو :

تیری زدی و زخم دل آسوده شد از آن                                    هان ای طبیب خسته دلان مرهم دگر

و با التماس بخواه : « پروردگارا ! دل های ما را ، پس از آن که ما را راه نمودی ، به کژی مگردان ، و ما را از نزد خود بخشایشی ازرانی دار ، که تویی بسیار بخشنده » .

باری ، بیمار بیدار پیش از ان که دست از جان بشوید و منادی حق را لبیک بگوید ، طبیب طلبد و درد خویش را بدو گوید و درمان جوید .

عزیزانم ! نعمت بیداری روزی هر بی سر و پا نمی شود و این پیک کوی وفا با هر دلی آشنا نمی گردد . هر مشامی این نسیم صبا را بویا نمی شود و هر زبانی به ذکر آن گویا نمی گردد . بیداری ، می تلخ وش است . با هر کامی سازگار و گوارا نیست .

آن تلخ وش که صوفی ام الخبائثش خواند                                  أشهی لنا و أحلی من قبله العذاری

حالا که آمدی گویمت : « استقامت کن ، همان گونه که مأمور شده ای » که : «کسانی که گفتند پروردگار ما خداست ، آن گاه ایستادگی کردند ، فرشتگان بر آنان نازل می شوند …. ( سوره فصلت آیه 31) » .