نسبت بین اسلام و ایمان عموم و خصوص مطلق است ، زیرا اسلام اعم است و ایمان اخص ، پس هر مؤمنی مسلمان است ولی هر مسلمانی مؤمن نیست .
سَماعه گوید : به اما صادق علیه السلام عرض کردم ، به من خبر ده آیا اسلام و ایمان دو چیز مختلفند ؟
فرمود : ایمان شریک اسلام می شود ، ولی اسلام شریک ایمان نیست ، عرض کردم : آن دو را برایم وصف کن فرمود : اسلام شهادت به یگانگی خدا و تصدیق رسول خدا صلی الله علیه و اله است که به سبب آن خون ها از ریختن محفوظ ماند و زناشویی و میراث بر آن اجرا گردد و جماعت مردم طبق ظاهرش رفتار کنند .
ولی ایمان هدایت است و آن چه در دل ها از صفت اسلام پا برجا می شود و عمل به آن هویدا می گردد پس ایمان یک درجه از اسلام بالاتر است . ایمان در ظاهر شریک اسلام است ، ولی اسلام در باطن شریک ایمان نیست ، اگر چه هر دو در گفتار و وصف گرد آیند ( یعنی اگر چه گفتن شهادتین و تصدیق به توحید و رسالت از شرایط هر دو می باشد . )
