امام صادق علیه السلام : لقمان حکیم به پسرش موعظه کرد : « ای پسرم ! از خدا چنان بترس که اگر قیامت را با همه ی خوبی های انس و جن دریابی ، باز هم بهراسی که خداوند عذابت کند . و به خدا چنان امیدوار باش که اگر قیامت را با همه ی بدی های انس و جن دریابی ، امیدوار باشی که خداوند تو را بیامرزد » .

پسرش به او گفت : ای پدرم ! چگونه می توانم چنین باشم ، در حالی که تنها یک قلب دارم ؟

لقمان حکیم گفت : ای پسرم ! اگر قلب مؤمن بیرون آورده و پاره شود ، دو نور در آن دریافت می گردد : نوری برای خوف و نوری برای رجا ، که اگر وزن شوند ، هیچ یک ذره ای بر دیگری ترجیح نخواهد داشت . هر کس به خدا ایمان آورد ، سخن خدا را تصدیق می کند و هرکس گفته خداوند را تصدیق کند ، به دستور او جامه عمل می پوشد . و هر کس به دستو او جامه عمل نپوشد ، گفته خدا را تصدیق نکرده است زیرا این خلق و خوی ها ، بر درستی یکدیگر شهادت می دهند . پس هر کس به خدا ایمان صادقانه داشته باشد ، در عمل نیز با خدا خالصانه و خیرخواهانه رفتار می کند و هر که در راه خدا خالصانه و خیرخواهانه عمل کند ، حقیقتا صادقانه به خدا ایمان آورده است . و هرکه خدا را اطاعت کند ، از او می ترسد و هر که از او بترسد ، او را دوست می دارد و هر که او را دوست بدارد ، از فرمانش پیروی می کند و هر که از فرمانش پیروی کند ، مستحق بهشت و رضوانش می گردد ، و هرکه از رضوان الهی پیروی نکند ، غضب خدا بر او هموار می گردد . از غضب خدا ، به خدا پناه می بریم !

محبوب القلوب : مولای لقمان حکیم به او دستور داد که در زمینش ، برای او کنجد بکارد ؛ ولی او جو کاشت . وقتی که زمان درو فرا رسید ، مولا گفت : چرا جو کاشتی ، در حالی که من به تو دستور دادم که کنجد بکاری ؟

لقمان حکیم گفت : « از خدا امید داشتم که برای تو ، کنجد برویاند ».

مولایش گفت : مگر این ممکن است ؟

لقمان گفت : « تو را می بینم که خدای متعال را نافرمانی می کنی ، در حالی که از او امید بهشت داری ؛ لذا گفتم شاید آن هم بشود » .

آن گاه ، مولایش گریست و به دست او توبه کرد و او را آزاد ساخت.

فتح الأبواب : روایت شده که لقمان حکیم ، در سفارش به فرزندش گفت : « به خشنودی و مدح و ذمّ مردم ، دل خوش مدار ، زیرا این دست یافتنی نیست ؛ هر چند انسان در تحصیل آن ، نهایت تلاش خود را به انجام رساند . »

فرزندش به او گفت : معنای این سخن چیست ؟ دوست دارم برای آن مثلی یا کاری و یا سخنی را ببینم .

لقمان حکیم به او گفت :. « من و تو بیرون برویم »

بیرون رفتند و لقمان علیه السلام حیوانی را که با آنها بود ، سوار شد و پسرش را پیاده رها کرد تا پشت سر او بیاید . بر گروهی گذر کردند ، که آنها گفتند : عجب پیر سنگ دل و بی رحمی است ؛ خودش که قوی است ، سوار حیوان شده و بچه را پیاده رها کرده ! این ، کار بدی است .

لقمان حکیم به فرزندش گفت : « آیا سخن آنان را شنیدی که سوار شدن من و پیاده رفتن تو را بد شمردند ؟ »

گفت : آری .

لقمان علیه السلام گفت : « حال ، تو سوار شو تا من پیاده بیایم »

فرزند ، سوار شد و لقمان ، پیاده راه افتاد تا این که بر گروه دیگری گذر کردند ، و آنها گفتند : عجب پدر و فرزند بدی هستند ! پدر به این دلیل بد است که بچه را خوب ادب نکرده و او سوار شده و پدر راپشت سر خود ، پیاده رها کرده ، در حالی که پدر ، سزاور احترام و سوار شدن است . فرزند نیز فرزند بد است ؛ زیرا او با این حال ، عاقّ پدر شده است . بنابراین ، هردو ، کار بدی کرده اند .

آن گاه ، لقمان حکیم به فرزندش گفت : « شنیدی ؟ »

گفت : آری .

لقمان حکیم گفت : حال ، هر دو با هم ، سوار حیوان می شویم . »

سوار شدند و وقتی بر گروهی دیگر گذر کردند ، آنها گفتند : عجب ! در دل این دو سوار ، رحمی نیست و از خدا بی خبرند ؛ هر دو ، سوار این حیوان شده اند و خارج از توان ، از آن ، بار می کشند . بهتر بود یکی سوار شود و دیگری پیاده برود .

لقمان حکیم گفت : « شنیدی ؟ »

گفت : آری .

آن گاه لقمان حکیم گفت : « حال ، بیا حیوان را بدون سواره ، از پشت سر برانیم » .

چنین کردند و وقتی بر گروهی گذر کردند ، آنها گفتند : این کار این دو شخص ، عجیب است که حیوان را بدون سواره رها کرده اند و خودشان پیاده می روند .

در هر حال ، آنها را مذمّت کردند .

لقمان حکیم به فرزندش گفت : « می بینی که تحصیل رضایت مردم ، محال است . پس به آن اعتنا نکن و به جلب رضایت خداوند جلّ جلاله مشغول باش ، که کسب و کار و سعادت و خوش بختی دنیا و روز حساب و سؤال ، در آن است » .